ناقوس ساعت تاریخی تهران به صدا درآمد خبرنگاران - رپید دانلود

به گزارش گروه فرهنگی خبرنگاران، این ساعت که به گفته تعمیرکار آن، قدمتش به بیش از 150 سال می رسد، روی برج شمس العماره در کاخ گلستان نصب شده است. ساعت پیشکش ملکه ویکتوریا به ناصرالدین شاه بود که روی بلندقامت ترین عمارت تهران نصب شد. اما صدای بلند ناقوس آن برای دربار و اهالی محدوده ارگ سلطنتی آزاردهنده بود، خواستند صدای ساعت را کم نمایند، ولی کلا آن را از کار انداختند.

اوایل دهه 90 سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، محمد ساعتچی ـ ساعتکار قدیمی شهر ـ را خبر کرد تا به یک قرن سکوت ساعت پیشکشی خاتمه دهد. خاتمه ظهر روز 22 بهمن ماه سال 1391 عقربه های ساعت شمس العماره به حرکت درآمد. گفته می شد هزینه تعمیر و نگهداری این ساعت ماهانه 500 هزار تومان بود که هزینه بالای آن، کوک ساعت را پس از 10 ماه، دوباره از کار انداخت. هرچند مسؤولان کاخ آن موقع گفتند کوک ساعت چون از حالت دستی خارج و مکانیکی شده دوام نیاورده است.

سال 97 دوباره تعمیرکار ساعت را خبر کردند و با او تفاهم نامه ای بستند تا هم کل ساعت های کاخ گلستان را کار بیندازد، هم هر 15 روز یک بار ساعت شمس العماره را کنترل کند تا بار دیگر متوقف نگردد. از مدیر وقت کاخ نقل شده که هزینه نگهداری و کوک این ساعت ماهانه تقریبا 15 میلیون تومان می شد. از به کار افتادن دوباره ساعت در آن روزها خبری نشد تا این که صبح امروز، دوشنبه 23 فروردین ماه سال 1400، ناقوس ساعت شمس العماره به صدا درآمد.

تعمیرکاران این ساعت می گویند 18 ماه برای به کار انداختن عقربه ها و ناقوس آن زمان گذاشته اند.

ناقوس این ساعت تاریخی پس از سال ها خاموشی، با حضور شهردار منطقه 12 به صدا درآمد، چون این بار هزینه تعمیر و کوک آن را شهرداری این منطقه پرداخت نموده است. علی محمد سعادتی به ایسنا گفت: کاخ گلستان تنها اثر جهانی شهر تهران است که همه ما در هر نهاد و دستگاهی موظفیم از آن حفاظت کنیم.

او علت به حرکت درآوردن این ساعت را بازگشایی دوباره باب عالی ـ درِ شرقی کاخ گلستان ـ دانست و اضافه کرد: بازگشایی این درِ کاخ گلستان دغدغه درازمدت ما بود، بنابراین با مدیریت این مجموعه تاریخی و فرهنگی صحبت کردیم و مجوزهای لازم را برای بازسازی و بازگشایی آن گرفتیم. راه اندازی ساعت ملکه ویکتوریا هم بخشی از پروژه باب عالی است. این ساعت از سال 1304 تا 1389 از کار افتاده بود که پس از این دوره تعمیر شد، ولی دوباره از مدار خارج شد تا سال جاری که دوباره صدای آن شنیده می گردد و خاطره تهران قدیم را تداعی می نماید. قرار است کارشناسانی به این منظور آموزش داده شوند تا دیگر شاهد خاموشی ساعت شمس العماره نباشیم.

آفرین امامی ـ مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان ـ نیز در مراسم به صدا درآوردن ناقوس ساعت شمس العماره به ایسنا گفت: به کار انداختن ساعت شمس العماره پیش احتیاج بازگشایی باب عالی بود که موضوع با شهرداری منطقه 12 مطرح و با استقبال و حمایت آن ها نیز روبرو شد. هدف مجموعه جهانی کاخ گلستان این است که ساعت به صورت متوالی کار کند و صدای ناقوس آن در منطقه شنیده گردد. اجازه نمی دهیم بار دیگر ساعت ساکت گردد.

او در جریان بازدید شهردار منطقه 12 با اشاره به پیشنهاد راه اندازی موزه ساعت در شمس العماره و موافقت اداره کل موزه ها، اضافه کرد: با وجود حدود 400 ساعت تاریخی در کاخ گلستان که بیشتر آن ها پیشکش شده به ناصرالدین شاه است، می توان این عمارت را به موزه ساعت یا زمان تبدیل کرد. قرار است طرح محتوایی آن آماده گردد تا مصوبه را دریافت کند.

همچنین جبار آوج ـ معاون فنی مجموعه جهانی کاخ گلستان ـ درباره بازسازی این ساعت تاریخی به ایسنا شرح داد: ساعت به دو شیوه می توانست بازسازی گردد؛ یکی این که سیستم داخلی آن به الکترونیکی تبدیل گردد، یعنی با برق کار کند و یا از باطری استفاده گردد. روش دیگر این بود به سیستم قبلی بماند و دستی کوک گردد. با مشورت هایی که گرفتیم قرار شد آن را به روش مکانیکی بازسازی کنیم.

او اضافه کرد: این ساعت در زمان خودش هر روز کوک می شد، اما با تغییری که داده شد هر چهار روز به کوک احتیاج داشت، بنابراین باید یک نفر به طور مداوم حضور می داشت و آن را کوک می کرد و چون سیستم ساعت مکانیکی بود باید هر 15 روز روغن کاری و سر هر ماه گریس کاری می شد. برای همین باید قرارداد نگهداری می بستیم. این اتفاقات در اوایل دهه 90 برای ثبت جهانی کاخ گلستان انجام شد.

آوج گفت: آن موقع منابع اقتصادی برای حضور ثابت و مداوم فردی که ساعت را کوک و نگهداری کند، پیش بینی نشد و ردیف بودجه ای نداشت و الان هم به همت شهرداری ساعت تعمیر شده است. سالیانه حداقل 50 تا 60 میلیون تومان برای نگهداری این ساعت احتیاج است.

او اضافه کرد: راه اندازی و نگهداری این ساعت توسط آقا جمشید غیب زاده، شاگرد محمد ساعتچی طی قراردادی که با شهرداری دارد، انجام می گردد. اگر شهرداری منابع اقتصادی این ساعت را تامین نکند، ممکن است دوباره این ساعت تاریخی از کار بیافتد.

معاون فنی مجموعه جهانی کاخ گلستان درباره ضرورت راه اندازی این ساعت تاریخی اظهار کرد: تهران قدیم نشانه های خاص خود را دارد که در بسیاری از اذهان و خاطرات مردم این عناصر وجود دارد، اگر این خصوصیات از شهر تهران گرفته گردد، تهران هویت گذشته خود را از دست می دهد. مثلا شمس العماره در شعر و ادبیات و ضرب المثل های ما و در تهران قدیم وجود دارد. همین شمس العماره از جزئیاتی تشکیل شده که اگر این عناصر را از آن بگیریم، شیر بی یار و دم می گردد.

آوج اضافه کرد: ساعت شمس العماره اولین ساعت عمومی شهر تهران بود. پس نمی توانیم به راحتی از آن بگذریم. اگر شرایط طوری است که این ساعت عملکرد دقیق خود را انجام نمی دهد اشتباه است. اگر کاشی بیافتد یا گچ بری بریزد نباید آن را بازسازی کرد؟ ساعت هم یکی از آن عناصر است که نباید به سادگی از کنار آن بگذریم.