ناصرالدین شاه به خاطر باغ های انار، این روستا را یکجا خرید - رپید دانلود

خبرنگاران - نصیبه سجادی: کلهرها وقتی به مکانی می رسند بسیار خوش آب وهوا در جنوب شرقی مرکز همین جا بیتوته می کنند، در مسگرآباد امروز، جایی که گفته می شود بنیان سکونت مردم در حاشیه جنوب شرقی تهران از همان جا پا گرفت.

مسگرآباد تا همین چند سال پیش عنوان یکی از قدیمی ترین روستاهای تهران را یدک می کشید. سال 1393 شهرداری وقت تصمیم می گیرد اینجا را به محدوده شهری وارد کند. بعد از چند سال کش و قوس مسگرآباد می شود بیست و یکمین محله منطقه 15 با خانه ها، کوچه ها و خیابان هایی با بافت روستایی تمام عیار.

قصه های خواندنی تهران را اینجا بببینید

از مسگرآباد در مجاورت شهرک مسعودیه امروز به عنوان شهرک صالحیه نیز نام برده می شود. قدمت سکونت در این محله تاریخی بنابر نقل سینه به سینه، اسناد و مدارک موجود، ابنیه و آثار باستانی و همچنین سن درختان بارور به حدود 300 سال پیش می رسد. تنها تاریخ مکتوب محله سند مالکیتی است که در تاریخ 1198هجری شمسی تنظیم و از طریق علمای آن زمان امضا شده است. اینها را مسعود قاسمی، از جوانان مسگرآباد، که درباره گذشته آن تحقیق کرده می گوید و اضافه می کند: مدتی پیش برای تحقیق درباره روستاهای قدیمی اطراف تهران با یکی از اهالی قدیمی مسگرآباد همراه شدم. اما به این نتیجه رسیدم که مسگرآباد از بسیاری از روستاهای اطراف تهران قدیمی تر است. به همین دلیل تصمیم گرفتم درباره پیشینه زادگاهم تحقیق کنم. نخستین ساکنان این محل در دوره کریمخان زند از محدوده کرمانشاه به اینجا مهاجرت کردند. مذهب اهالی اولیه این محله (کلهر) شیعه اثنی عشری بود. پایبندی به اعتقادات و سنن مذهبی آنها به حدی بود که در گذشته به این منطقه، دارالمؤمنین می گفتند. بعدها با توسعه تهران و رفت وآمد اهالی به مرکز و تغییر در زندگی مسگرآبادی ها آنان به تدریج سنت ها و آیین های زندگی روستایی را کنار گذاشتند و شهری شدند.

روستانشینان دامدار

قاسمی می گوید: روزگاری اینجا روستای کوچکی بود با جمعیتی اندک که ساکنان آن با یکدیگر نسبت فامیلی داشتند. خانه ها به شکل گنبدی و کاهگلی در قلعه ای محصور بود که برای حفاظت از این روستا ساخته شده بود. به جای قلعه الان بیمارستان سبز شده است. بیمارستانی که در ورودی محله مسگرآباد است دیوار گلی قلعه بود. با ساخت خانه در بیرون قلعه از طریق فردی به نام مرحوم ابوالقاسم محله ای به نام قاسم آباد در کنار مسگرآباد شکل گرفت. پس از آن مسگرآباد توسعه یافت و مردم در محدوده خارج از قلعه هم ساکن شدند و محله به شکل و شمایل امروز درآمد. شغل بیشتر اهالی این محله دامپروری بود و ییلاق و قشلاق می کردند. زمستان گوسفندان را در زاغه هایی نگهداری می کردند که خودشان در دل کوه کنده بودند.

دامداران مسگرآباد در فصل گرما، از ابتدای اردیبهشت بار و بنه هایشان را می بستند و به لار شمیرانات مهاجرت می کردند. هنوز هم برخی از اقوام محله عشایر هستند و در فصل گرما به ییلاق می روند.

نه اناری مانده نه باغی

اگرچه مسگرآباد در فهرست اماکن گردشگری تهران ناشناخته مانده و حالا دیگر از باغ ها و کوچه باغ های دیدنی آن خبری نیست، اما معماری و بافت مسکونی آن به برخی از روستاهای تفریحی شمال تهران بی شباهت نیست. کوچه ها شیب تندی دارد و خانه ها به دلیل این شیب، پلکانی ساخته شده. شکل و نمای خانه ها، مسگرآباد را از بسیاری از محله های تهران متمایز کرده است. مهدی شریف پور، از معتمدان محله، می گوید: مسگرآباد را به باغ های انارش می شناختند. چند صد سال پیش سرسبز و خرم بوده و حالا از آن همه باغ تک نارستانی به جای مانده است. قنات پرآبی از میان مسگرآباد عبور می کرد که آب شرب و کشاورزی مردم از آن تأمین می شد.

او اضافه می کند: این طور که قدیمی ها برای ما نقل کرده اند، روزی ناصرالدین شاه گذرش به این محله می افتد و از سرسبزی روستا خوشش می آید. همه زمین های کشاورزی را از مالکانشان می خرد و مسگرآباد را به شکارگاهش تبدیل می کند. بعد از گذشت چند سال که قنات مسگرآباد خشک می شود و سرسبزی باغ ها هم کمتر می شود زمین ها را یکی یکی به کشاورزان واگذار می کند. کوه هزارچم تفریحگاه خیلی ها از گذشته تا به امروز در این محله است. در گذشته عصرهای تابستان که هوا گرم بود و امکانات سرمایشی مانند این روزها نبود مردم برای هواخوری به دامنه کوه می رفتند و چای و عصرانه با خود همراه می بردند و ساعاتی آنجا استراحت می کردند. بچه ها هم روزی چندبار از این کوه بالا می رفتند و همانجا بازی می کردیم .

از مسگرآبادی که شریف پور تعریف می کند چیزی باقی نمانده است. نه خبری از باغ های انار است و نه خرمی زمین های کشاورزی، تا چشم کار می کند ساختمان های ریز و درشتی است که کنار هم جاخوش کرده اند.